151. İMPARATORLAR TAPINAĞI

SÜTCÜLER ADADA BULUNAN İMPARATORLAR TAPINAĞI

  Kent merkezinde ve Zeus-Serapis Tapınağı'nın karşısındadır. Ön cephesi tam güneye bakan tapınağın üç basamaklı krepisi doğuda açıktadır. Cella duvarları saçaklık seviyesine kadar ayaktadır (Resim 17). Hatta arka alınlığın yarısının sağlam kalabilmiş olması bakımında Anadolu'da çok az görülen bir örnek sayılmaktadır (Resim 18). Böylece bir yapının yüksekliği bu tapınak sayesinde tam ve eksiksiz olarak ölçülebilmektedir. Cella önündeki sütunlu kısım (pronaos) yıkılmış ancak planı çıkarılabilecek durumdadır (Plan 7). Naos kapısının söveleri ve yazıtlı lentosu yerli yerinde (in situ) durmaktadır. Ancak tapınağın önündeki sunağı ve merdivenleri buradaki yeni bağ evlerinin altında kalmıştır. Bu evlere ait duvarlardan birinde tapınağın İon düzenli sütün başlığı da bulunmuştur. Daha ön kısımda ise bu tapınağa ait olduğunu düşündüğümüz anıtsal giriş yapısına (propylon) ait kalıntılar vardır.

Adada İmparatorlar Tapınağı'nın genel ölçüleri 15.30 X 7.10 m.dir. Öndeki pronaos altı sütun tarafından sarılmıştır. Bunlardan dördü önde, ikisi yanlardadır. Düzgün kireçtaşı bloklarla kenetsiz olarak örülmüş cella duvarlarının kalınlığı 0.58 m.dir. Dışta özellikle doğu cephede antik dönemde taşçı ustalarının nasıl çalıştıkları ve duvarlarda ince işçiliğin nasıl ve hangi aşamalar geçilerek yapıldığını gösteren izler vardır (Resim 19). Aslında bu cephedeki taş işçiliği tam bitirilememiştir. Duvarların iç yüzlerinin kaba bırakılması ise tanrı heykellerinin bulunduğu cellanın tamamen ahşap kaplamalı olduğunu göstermektedir.

Yukarıda değinildiği gibi Adada İmparatorlar Tapınağı alınlık seviyesine kadar sağlam kalabilmiş Anadolu'daki sayılı tapınaktan biridir. Üstte korniş bloklarının iç kısmında ahşap çatıyı taşıyıcı hatıl yuvaları dahi sağlam kalabilmiştir. Buralara oturan makaslar ve bunlara bağlı kirişler kiremit örtülü çatı sistemini taşımaktaydı.

Naos kapı lentosundaki yazıt günümüzde oldukça aşınmış olmasına karşın eski araştırmacı Sterrett tarafından kopya edilmiş ve çözülmüştür (Sterrett 1888: 301 no: 422).

Yeoıw Sebastoıw kaİ ta patrğdi YeÒdvrow Neixomãxou, filÒpatriw, érxiereÁw [t"n Sebast"n tU, ktğsthw, uşÚw pÒlevw, prÒboulow tÚ ] tÚn naÚn §k ye[melğvn ] LIIOH sÁn t" joãnf kai toıw agãlmasi [ ] XAI[ ] MANP [ ] ONKOXAIO §k t"n Şdğvn en°yhke kaİ kayi°rvse

"Tanrı - İmparatorların iki kez rahipliğini yapmış olan, kurucu, kentin oğlu, probulosluk yapmış Nikomakhos'un oğlu Theodoros, bu tapınağı Tanrı - İmparatorlara ve kente, ksoanonlar ve heykelleriyle birlikte, kendi parasıyla yaptırdı ve adadı."

Bu aile veya kişi hakkında diğer yazıtlardan edinilen kesin bir bilgi yoktur. Ancak kesin olan, bu kişinin Zeus Serapis ve Aphrodite tapınaklarını yaptıran Hoplan Ailesi'nden daha önce yaşadığıdır.

Yapı plan olarak Hellenistik Dönem' de Bergama tapınaklarında çok kullanılan bir plana sahiptir. Yapının tarihlenmesine yardımcı olacak tek mimari parça İon düzenli sütun başlığıdır. Bu başlık stil bakımından Sagalassos Apollon Klarios Tapınağının ikinci evresinde kullanılan başlığa çok benzemektedir. Sagalassos başlığı M.S. 105 yıllarına imparator Traianus Dönemi'ne tarihlenmiştir. Adada kenti için imparator Traianus Dönemi oldukça önemlidir. Kesin olmamakla beraber imparator Traianus belki Adada'ya gelmiş veya gelmeyi planlamış olabilir. Çünkü burada imparator Traian adına yapılmış bir başka tapınağı daha önce görmüştük. Bu iki tapınağın plan hariç benzerlikleri çok fazladır. Özellikle cephelerinin süslenmeden sade bırakılmış olması, profillerindeki benzerlikler bu iki yapının aynı zaman dilimi içinde, olasılıkla aynı mimar ve ustalar tarafından planlanıp M.S.110-114 yıllarında imparatorun kenti ziyareti öncesinde inşa edildiğini göstermektedir.